काठमाडौँ। लामो समयदेखि मन्दीमा रहेको घरजग्गा (रियल इस्टेट) कारोबारले मंसिरमा भने केही सुधारको शंकेत देखाएको छ।
मंसिर महिनामा घरजग्गा किनबेच, कित्ताकाट, राजश्व संकलनदेखि बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूबाट कर्जा प्रवाह पनि बढेको देखिन्छ। खासगरि, मंसिर महिनामा रियल इस्टेट शिर्षकमा कर्जा प्रवाह बढेको हो।
नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार चालु आर्थिक वर्षको पहिलो चार महिना (साउन–कार्तिक) मा रिलय इस्टेट शिर्षकमा ७० करोड रूपैयाँ कर्जा बढेकोमा मंसिरसम्म आइपुग्दा ९ अर्ब २१ करोड रूपैयाँले बढेको देखिन्छ।
मतलब, मंसिरमा रियल इस्टेट शिर्षकमा कर्जाको माग बढेको देखिन्छ। घरजग्गा कारोबारमा सुस्तता आएपछि रियल इस्टेट शिर्षकमा प्रवाह हुने कर्जाको वृद्धि ऋणात्मक रहँदै आएको थियो। रियल इस्टेट शिर्षकमा प्रवाह हुने नयाँ कर्जाभन्दा पुरानो कर्जा असुली धेरै थियो।
गत आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को पहिलो पाँच महिना (साउन–मंसिर) सँग तुलना गर्दा पनि समिक्षा अवधिमा रियल इस्टेट कर्जामा वृद्धि भएको देखिन्छ। गत वर्षको सोही अवधिमा रियल इस्टेट कर्जा पाँच अर्ब २१ करोडले खुम्चिएको (ऋणात्मक) थियो।
मंसिरमा ४३ हजार ३७९ घरजग्गाको लिखत पारित भएको थियो। यो संख्या अघिल्लो महिना कार्तिकको तुलनामा करिव १० हजारले बढी हो। यस्तै, मंसिरमा १ लाख १ हजार ७४१ कित्ताकाट भएका छन्, जबकी कार्तिकमा ७३ हजार ६८ कित्ताकाट भएका थिए। मंसिरमा राजश्व संकलन पनि बढेर तीन अर्ब ८७ करोड रूपैयाँ संकलन भएको भूमि व्यवस्थापन विभागको तथ्यांक छ।
मंसिरसम्म अधिकतम २ करोडसम्मको व्यक्तिगत आवासीय घरकर्जाको वृद्धि सामान्य रहेको छ। राष्ट्र बैंकका अनुसार मंसिरसम्म पाँच महिनामा व्यक्तिगत आवासीय घरकर्जा ११ अर्ब १४ करोड रूपैयाँले बढेको छ।
पाँच महिनामा रेसिडेन्सिय रिलय इस्टेट (२ करोडसम्मको व्यक्तिगत आवासीय घरकर्जा बाहेक) र ल्यान्ड पर्चेज तथा प्लटिङ कर्जा खुम्चिएको छ। कमर्सियल कम्पलेक्स तथा रेसिडेन्सियल अपार्टमेन्ट निर्माण, आम्दानी सिर्जना गर्ने कमर्सियल कम्पलेक्स, निश्चित प्रपोजबीनाको कर्जा प्रवाह बढेको देखिन्छ।
यो अवधिमा अन्य शिर्षक (शिर्षक नखुलाइएको) मा सबैभन्दा धेरै रियल इस्टेट कर्जा प्रवाह भएको देखिन्छ। पाँच महिनाको अवधिमा अन्य शिर्षकमा ६ अर्ब ३९ करोड रूपैयाँ रियल इस्टेट कर्जा प्रवाह भएको देखिन्छ।
